Indeks VIX: Jak mierzyć indeks zmienności?

W czasach, gdy wiele instrumentów rynkowych i sektorów napotyka trudności w obliczu niepewnych sytuacji i obaw, indeks zmienności VIX kwitnie. Wskaźnik zmienności CBOE (Chicago Board Options Exchange), w skrócie VIX, jest indeksem referencyjnym, który nierzadko odczuwał wahania cen w niestabilnych warunkach. Wartość indeksu VIX doświadczała zarówno spadków, jak i wzrostów, zapewniając tym samym wielu traderom i inwestorom liczne okazje handlowe. Poniżej opiszemy, co warto wiedzieć o indeksie VIX.

TL;DR

• VIX mierzy oczekiwaną 30-dniową zmienność indeksu S&P 500 i jest zwany „indeksem strachu”.
• Wartość jego wzrasta podczas niepewności rynkowej, wydarzeń geopolitycznych, zmian gospodarczych oraz kryzysów finansowych.
• Indeks VIX zazwyczaj porusza się odwrotnie do indeksu S&P 500. Kiedy wartość akcji spada, VIX wzrasta.
• Wartość VIX wynosząca powyżej 30 sygnalizuje wysoki strach i zmienność. Współczynnik wynoszący poniżej 20 oznacza stabilność rynku i niski strach.
• Znaczące skoki VIX miały miejsce podczas wydarzeń takich, jak krach z 1987 roku, kryzys finansowy z 2008 r. oraz pandemia z 2020 roku.
• Traderzy wykorzystują ETF-y, kontrakty futures lub kontrakty CFD na VIX do hedgingu, spekulacji i dywersyfikacji.
• Zajęcie długiej pozycji na indeksie VIX oznacza obstawianie rosnącej zmienności. Zajęcie pozycji krótkiej wskazuje na obstawianie malejącej zmienności.
• VIX jest użytecznym, ale niedoskonałym wskaźnikiem i powinien być używany wraz z innymi narzędziami analizy rynku.

Jak rozumieć indeks VIX: Czym jest VIX i co mierzy?

Indeks zmienności CBOE, czyli VIX, jest indeksem w czasie rzeczywistym wykorzystywanym do szacowania S&P 500 na podstawie oczekiwań rynkowych. Innymi słowy, indeks ten mierzy domniemaną zmienność rynku amerykańskiego w najbliższych 30 dniach w oparciu o nastroje inwestorów i traderów.

W związku z tym odzwierciedla on, jak większość uczestników rynku myśli, że indeks S&P 500, który obejmuje największe spółki notowane na giełdzie w USA, będzie sobie radził w ciągu najbliższych 30 dni.

Co więcej, indeks VIX, który wykorzystuje indeks S&P 500 jako punkt odniesienia dla ogólnych nastrojów rynkowych, jest często nazywany „indeksem strachu”, ponieważ podkreśla również obawy inwestorów.

Obliczanie VIX: Wzór matematyczny VIX

Opcje S&P 500 są uśredniane i ważone w celu obliczenia VIX w ciągu każdego dnia handlowego. Obliczanie wskaźnika VIX może zniechęcić niektórych użytkowników, przedstawiamy więc ilustrowany wzór, który pomoże wyjaśnić tę kwestię:

Co wpływa na ceny indeksu VIX?

Niepewność rynkowa i nastroje inwestorów

Indeks VIX ma tendencję do wzrostu w okresach podwyższonej niepewności lub niepokoju na rynku. Zmiany nastrojów inwestorów wywołane obawami o spowolnienie gospodarcze, niestabilność geopolityczną lub nieoczekiwane wydarzenia mogą prowadzić do gwałtownych skoków VIX.

Wydarzenia geopolityczne i dane ekonomiczne

Ważne wydarzenia, takie jak wojny, wybory lub znaczące zmiany w polityce, mogą wprowadzać niepewność, zwiększając VIX. Podobnie główne wskaźniki ekonomiczne, w tym wzrost PKB, dane dotyczące inflacji, stopy bezrobocia i raporty płac w sektorze pozarolniczym mogą wywierać wpływ na oczekiwania rynkowe, kształtując tym samym VIX.

Kryzysy finansowe i zawirowania na rynkach

W czasach trudności finansowych lub poważnych spadków na rynku, wartość VIX zazwyczaj rośnie, ponieważ inwestorzy spieszą się, aby zabezpieczyć swoje portfele, zwiększając popyt na opcje ochronne.

Wpływ struktury rynku oraz produktów inwestycyjnych

Zmiany w strukturze rynku, takie jak rozwój funduszy ETF typu call-overwriting lub innych strategii pochodnych, mogą wpływać na ceny i podaż opcji. Zmiany te mogą z kolei wpływać na obliczenia i zachowanie indeksu VIX.

Odwrotna korelacja z indeksem S&P 500

Ogólnie rzecz biorąc, istnieje odwrotna zależność między indeksami VIX a S&P 500. Gdy ceny akcji spadają, zmienność rośnie, powodując wzrost wskaźnika VIX. I odwrotnie, gdy na rynkach panuje hossa, VIX zwykle spada.

Dlatego też, gdy inwestorzy wiedzą, że spółka z indeksu S&P 500 może notować spadki ze względu na zmienność, mogą handlować indeksem VIX, jeśli uważają, że zmienność ta wzrośnie w przyszłości, aby ją zrównoważyć.

Jak odczytywać indeks VIX: Czym jest dobry VIX?

Inwestorzy powinni wiedzieć, że istnieje korelacja między poziomami strachu a poziomami VIX. W związku z tym wyższy strach i zmienność na rynku oznaczają wyższe poziomy VIX. Podobnie, wartość powyżej 30 wskazuje na dużą niepewność.

Jeśli chodzi o dobry pomiar VIX, wartości indeksu poniżej 20 wskazują na bardziej stabilną i mniej niepewną atmosferę rynkową.

Rekordowe wartości VIX: Oś czasu zmienności rynku

• 1929: Podczas krachu na Wall Street w 1929 roku zmienność osiągnęła 127%, a Dow Jones Industrial Average odnotował stratę ponad 24% w ciągu dwóch kolejnych dni.
• 1980: Indeks VIX wzrósł o ponad 240%, gdy ceny srebra wzrosły z powodu gwałtownego wzrostu inflacji, co spowodowało zwrócenie się w kierunku bezpiecznych przystani, takich jak metale szlachetne.
• 1987: Podczas krachu na giełdzie w Czarny Poniedziałek, który był spowodowany głównie przez handel programowy, spadek indeksów na Wall Street o ponad 20% spowodował wzrost zmienności o 130%.
• 2008-2009: Lekkomyślne praktyki bankowe doprowadziły do wzrostu wskaźnika VIX do poziomu powyżej 80 w okresie znanym jako „Wielki Kryzys Finansowy”, gdy indeks S&P 500 stracił ponad 27%.
• Rok 2015: Szwajcarski Bank Narodowy (SNB), który jest bankiem centralnym Szwajcarii, zniósł dolną granicę stóp procentowych i zaprzestał stosowania górnego limitu kursu walutowego. Doprowadziło to do załamania na rynku Forex, gdy kurs EUR/CHF spadł, powodując wzrost indeksu VIX o około 100%.
• Rok 2016: Brexit spowodował spadek kursu GBP/USD i wzrost zmienności do ponad 46% w ciągu dwóch tygodni.
• Rok 2022: Gdy w lutym rozpoczęła się wojna między Ukrainą a Rosją, obawy związane z recesją, wysoką inflacją, podwyżką stóp procentowych oraz pandemią COVID-19 odbiły się na nastrojach rynkowych. VIX wzrósł o 70% do połowy października, osiągając poziomy powyżej 30, aby później wyrównać się w ostatnich 2 miesiącach roku.
• 2025: Wybuch działań wojennych między Izraelem a Iranem w czerwcu 2025 roku wywołał gwałtowny wzrost zmienności rynkowej, co znalazło odzwierciedlenie we wzroście indeksu VIX. W bezpośrednim następstwie wskaźnik ten wzrósł z około 18 do ponad 21-22. Niektóre relacje przytaczały śróddzienne skoki sięgające wartości 38,6 w określonych sesjach handlowych lub na platformach, chociaż ten wyższy odczyt nie był konsekwentnie weryfikowany na głównych giełdach. Według większości powszechnie akceptowanych raportów, indeks VIX utrzymywał się nieco powyżej 20, gdy konflikt trwał. Chociaż skok ten sygnalizował zwiększony niepokój inwestorów, reakcja rynku była stosunkowo powściągliwa w porównaniu z reakcjami obserwowanymi podczas wcześniejszych poważnych kryzysów geopolitycznych.

*Wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią gwarancji przyszłych wyników.

Jak interpretować indeks VIX: Czy wysoki VIX jest byczy czy niedźwiedzi?

Ekstremalnie wysokie poziomy VIX mogą wskazywać na niedźwiedzi sentyment rynkowy z ekstremalnie wysoką zmiennością. Z drugiej strony, ponieważ VIX wybiega w przyszłość, niskie poziomy tego indeksu mogą wskazywać na potencjalnie zwyżkowy rynek. Niemniej jednak nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie i nie ma gwarancji, że VIX rzeczywiście doprowadzi do hossy lub bessy na rynkach.

Dlaczego indeks VIX jest ważny?

VIX jest uważany za ważny indeks dla inwestorów i traderów opcji, ponieważ daje im poczucie przewidywanej zmienności. Ponieważ zmienność odgrywa istotną rolę w określaniu cen opcji, VIX może wywierać bezpośredni wpływ na rynek jako całość.

Co się dzieje, gdy VIX rośnie?

Według badania przeprowadzonego przez Investment Banking Division (IBD), akcje mogą wskazywać na pozytywne odwrócenie, gdy VIX gwałtownie wzrasta o ponad 20% powyżej swojej 10-dniowej średniej ruchomej.

Za przykład może posłużyć rekordowy poziom wskaźnika VIX osiągnięty w 2020 r., gdy pandemia koronawirusa zniszczyła wiele sektorów rynku i zwiększyła obawy oraz zmienność. W związku z tym 18 marca 2020 r. indeks VIX osiągnął maksimum na poziomie 85,47, jeden punkt od swojej ceny szczytowej z czasu kryzysu finansowego w latach 2007-2008, kiedy jego wartość wyniosła 89,53.

W tym czasie doszło do wielu wyprzedaży na rynku, które tylko podkreśliły intensywne obawy uczestników rynku związane z niepewnością wynikającą z nowego szczepu wirusa.

Co oznacza wzrost lub spadek indeksu VIX?

Gdy wskaźnik ten spada, na rynku panuje mniejszy niepokój, większa stabilność oraz długoterminowy wzrost. Gdy wskaźnik VIX spada, indeks S&P 500 ma tendencję do wzrostu. Podobnie, gdy VIX rośnie, S&P 500 generalnie posiada tendencję do spadków, a rynek staje się bardziej zmienny. Inwestorzy powinni pamiętać, że zmienność nie zawsze wiąże się ze słabym rynkiem, ponieważ rynki mogą handlować w dół, podczas gdy zmienność pozostaje niska.

Jak handlować indeksem CBOE VIX

Handel indeksem CBOE VIX może odbywać się za pośrednictwem kontraktów CFD na indeks zmienności VIX (VIX) Plus500. Kontrakty te są umowami między dwiema stronami określającymi, że różnica między cenami otwarcia i zamknięcia indeksu VIX musi zostać zapłacona. Kontrakty CFD umożliwiają inwestorom handel indeksem VIX bez faktycznego posiadania w nim udziałów. Oznacza to, że inwestorzy mogą handlować na rosnących lub spadających cenach VIX w zależności od ich pozycji. Traderzy i inwestorzy często wykorzystują instrumenty powiązane z indeksem VIX do dywersyfikacji i zabezpieczania, a także do czystej spekulacji, ze względu na ich silną ujemną korelację z rynkiem akcji.

Dowiedz się więcej na temat handlu kontraktami CFD z naszego artykułu i filmu „Czym jest handel kontraktami CFD”.

Inne sposoby handlu indeksem VIX obejmują fundusze giełdowe (ETF-y) na VIX oraz kontrakty terminowe na VIX.

Zajmowanie pozycji krótkiej oraz pozycji długiej na indeksie VIX

Chociaż nie istnieje jednoznacza formuła handlu indeksem VIX, ogólnie rzecz biorąc, inwestorzy mogą zająć pozycję krótką (otworzyć pozycję sprzedaży) na indeksie VIX, gdy oczekuje się, że cena S&P 500 może wzrosnąć.

Z drugiej strony, mogą oni otworzyć pozycję długą (pozycję kupna), gdy uważają, że ceny S&P 500 mogą spaść.

Co wpływa na ceny S&P 500?

Jak wspomniano powyżej, VIX i S&P 500 są skorelowane ujemnie. W związku z tym wiedza o tym, co może wpłynąć na ceny S&P 500, może pomóc traderom i inwestorom przewidywać potencjalne wartości VIX. Niektóre z czynników, które mogą zmienić wartość indeksu S&P 500, obejmują wartość spółek wchodzących w skład indeksu, zmiany polityczne oraz nastroje rynkowe.

Więcej informacji na temat czynników wpływających na ceny indeksów można znaleźć w naszym artykule zatytułowanym „Co wpływa na cenę indeksu”.

Podsumowanie

Indeks VIX jest kluczowym miernikiem, jeśli chodzi o rynek i ogólne nastroje. Jednak, podobnie jak wiele innych instrumentów rynkowych, VIX ma swoje wady i zalety, a niektórzy uważają, że nie stanowi najlepszego indeksu nastrojów rynkowych. Pomimo tego, jest jednym z indeksów najczęściej przywoływanych przy próbie pomiaru zmienności. Traderzy mogą handlować indeksem VIX za pomocą kontraktów CFD na VIX Plus500, co pozwala im potencjalnie czerpać korzyści z rosnących lub spadających cen VIX w zależności od zajętej orzez nich pozycji bez faktycznego posiadania indeksu. Niemniej jednak inwestorzy powinni pamiętać, że mogą również ponieść straty, jeśli cena VIX spadnie w stosunku do ich pozycji.