Gids over sojabonen: een inleiding tot de sojahandel

Sojabonen worden ook wel aangeduid als de 'koning der bonen' en overtreffen hun rol als de grootste bron van eiwitten en plantaardige olie ter wereld. Het is ook een belangrijke grondstof voor de productie van verschillende industriële en consumptiegoederen. In 2023 bestreken de oliegewassen het grootste gedeelte van de landbouwproducten die wereldwijd werden verhandeld en overtrof daarmee andere belangrijke zachte grondstoffen zoals maïs en tarwe. Het is daarom belangrijk om een gedegen kennis te hebben in de financiële markt voor sojabonen, waaronder de factoren die de vraag en aanbod beïnvloeden en de verschillende beschikbare handelsinstrumenten.

Belangrijkste punten:

• Sojabonen behoren tot de vlinderbloemenfamilie en bevatten ongeveer 40% eiwit en 20% olie.
• Sojabonen worden voornamelijk gebruikt voor diervoeder, eetbare olie, biobrandstoffen en diverse industriële en consumentenproducten.
• De belangrijkste soorten sojabonen zijn gele sojabonen, groene sojabonen en zwarte sojabonen.
• Sojabonen kunnen worden verhandeld via verschillende financiële instrumenten, zoals futurescontracten, optiecontracten, contracten voor verschillen (CFD's), enz.

Wat zijn sojabonen?

Sojabonen zijn afkomstig uit Oost-Azië. Deze peulvruchten groeien aan een eenjarige plant die wordt gekweekt vanwege de voedzame oliezaden. In tegenstelling tot granen zitten sojazaden in peulen en hebben ze een bijna bolvorm. Ze bieden een geconcentreerde bron van eiwitten (ongeveer 40%) en olie (ongeveer 20%).

Voornaamste gebruik van sojabonen

Hoewel sojabonen bekend staan als een bron van eiwitten, zijn ze veel veelzijdiger dan alleen te worden verwerkt in voedingsproducten zoals shoyu, miso en sojamelk. Hier zijn enkele opmerkelijke bewerkingen van sojabonen:

• Diervoeder: bijna 75% van de sojabonen wordt voornamelijk gebruikt als eiwitbron voor veevoer in de vlees- en zuivelindustrie.
• Eetbare olie: ongeveer 18% van de sojabonen wordt verwerkt tot olie, voornamelijk als bakolie en als ingrediënt in verschillende gerechten.
• Biobrandstoffen: het gebruik van biobrandstoffen groeit aanzienlijk als gevolg van de toegenomen vraag naar hernieuwbare energie bronnen. Ongeveer 2% van de geoogste sojabonen wordt gebruikt voor de productie van biobrandstoffen.
• Industriële en consumentenproducten: sojabonen dienen ook als niet-giftige grondstof voor consumentenproducten op basis van aardolie. Ze worden gebruikt bij de productie van kleurpotloden, kaarsen, composieten, inkten en smeermiddelen.

Wat zijn de verschillende soorten sojabonen?

Sojabonen zijn er in verschillende soorten, elk met unieke eigenschappen en toepassingen. Dit zijn onder andere:

• Gele sojabonen: dit is de meest voorkomende sojabonensoort die wordt geproduceerd. Ze worden verwerkt in veel verschillende sojaproducten, waaronder sojameel.
• Groene sojabonen: de onrijpe sojabonen van deze soort wordt edamame genoemd en zijn erg populair. Ze worden gebruikt in salades, roerbakgerechten en soep en worden vaak gestoomd als voorgerecht.
• Zwarte sojabonen: in verschillende Aziatische culturen worden zwarte sojabonen gebruikt om gestoofde sojabonen te maken. Dit is een zeer belangrijk gerecht tijdens het traditionele Japanse nieuwjaarsfeest.

Waar worden sojabonen voornamelijk geproduceerd?

Sojabonen gedijen in een breed scala aan klimaten, van de koele en gematigde streken van Noord-Amerika tot de warme en vochtige tropen van Azië en Zuid-Amerika.

Gedurende 2021 genereren de VS, Centraal-Brazilië en Zuidoost-Zuid-Amerika samen meer dan 80% van de sojabonenproductie wereldwijd. In 2019 overtrof Brazilië de Verenigde Staten op het gebied van sojaproductie met een volume van 128,5 miljoen ton en bleef in 2024 bovenaan de lijst staan, met een productievolume van 156 miljoen ton.

De onderstaande tabel bevat de productiegegevens voor sojabonen voor de periodes 2021/22, 2022/23 en 2023/24 in miljoen ton.

Waar worden sojabonen grotendeels geconsumeerd?

De export van sojabonen omvat het grootste aandeel in de wereldwijde handel in landbouwproducten. In 2023 hadden sojabonen een totale marktwaarde van ongeveer $28 miljard. De onderstaande tabel toont de top 10 exportmarkten voor sojabonen op basis van de totale exportwaarde in 2023.

Welke factoren beïnvloeden de prijs van sojabonen?

Net als de meeste landbouwgrondstoffen worden de prijzen van sojabonen voornamelijk bepaald door vraag en aanbod. Veel van de bredere economische en handelsfactoren die de landbouwmarkten als geheel beïnvloeden, kunnen echter ook een aanzienlijke invloed hebben op de prijzen van sojabonen. Deze factoren omvatten het volgende:

• Producerende regio's: de prijzen van sojabonen zijn zeer gevoelig voor economische, politieke en milieufactoren in belangrijke producerende landen zoals Brazilië en de Verenigde Staten. Daarom kan een positieve economische, politieke en ecologische toestand in belangrijke producerende landen de sojaproductie ondersteunen en de prijzen verlagen. Dit geldt ook voor het tegenovergestelde scenario.
• De Amerikaanse dollar: de sterkte of zwakte van de Amerikaanse dollar is een belangrijke factor die van invloed is op de prijs van sojabonen. Aangezien de wereldwijde grondstoffenhandel voornamelijk in Amerikaanse dollars plaatsvindt, betekent een sterkere dollar dat sojaproducenten een lager bedrag ontvangen voor hun producten in hun lokale valuta. Omgekeerd leidt een zwakkere dollar tot hogere inkomsten voor deze producenten.
• Vraag uit opkomende markten: China's grote behoefte aan sojabonen is een belangrijke drijfveer voor de wereldwijde vraag, aangezien het land voortdurend afhankelijk is van import om zijn binnenlandse productie aan te vullen. Naast China hebben opkomende economieën zoals India en Afrika ook een groeiende behoefte aan sojabonen als een directe eiwitbron voor consumptie en veevoer.
• Subsidies voor gewassen: vanwege de toenemende vraag naar biobrandstoffen zoals ethanol, stimuleert de VS vaak de teelt van maïs om de ethanolproductie te ondersteunen. Deze subsidies zijn van invloed op de beslissingen van boeren om maïs of sojabonen aan het begin van het groeiseizoen te telen. Een vermindering of afschaffing van de maïssubsidies zou kunnen leiden tot een groter sojaboonoppervlak, een overaanbod en lagere prijzen.
• Handelsgeschillen: het handelsconflict van 2019 tussen de VS en China is een voorbeeld van hoe gevoelig de sojabonenprijzen zijn voor geopolitieke spanningen. De escalerende gesprekken over de tarieven tussen de VS en China leidden tot een daling van de sojahandel tussen de twee landen. Dit laat zien hoe geopolitieke factoren kunnen leiden tot onzekerheid en prijsschommelingen op de sojabonenmarkt.
• Andere marktinvloeden: andere vraag- en aanbodfactoren die van invloed zijn op de prijsschommelingen van sojabonen zijn een verhoogde consumptie van sojameel omdat men zich bewust is van de voedingswaarde ervan, de vraag naar biobrandstof en de concurrentiepositie van sojaolie op de bakoliemarkt.

Hoe kunt u sojabonen verhandelen?

Verschillende financiële instrumenten bieden handelaren en investeerders de mogelijkheid om te speculeren op de volatiliteit van de sojaprijzen. De keuze van het instrument is echter afhankelijk van de entiteit of het individu. Daarom kunt u overwegen om in een van de volgende instrumenten te handelen:

• Futurescontract voor sojabonen
• Optiecontract voor sojabonen
• Soja-CFD's
• Aandelen gerelateerd aan sojabonen
• ETF's voor sojabonen

Handelen met futurescontracten voor sojabonen

Sojafutures worden meestal verhandeld voor hedging- of investeringsdoeleinden door bedrijven en investeerders die betrokken zijn bij sojaproducten. Ze worden verhandeld als contractovereenkomsten om vooraf op een bepaalde datum bushels sojabonen te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Wanneer de specifieke datum is verstreken en de overeengekomen transactie moet worden afgehandeld, zullen handelaren besluiten om de transactie contant af te handelen of de goederen fysiek in ontvangst te nemen of hun posities aan te houden tot de volgende handelsmaand.

Handelen in soja-opties op futures

Handelaren kunnen ook deelnemen aan de handel in opties op basis van de prijs van sojafutures. Een houder van een optiecontract voor sojabonen krijgt het recht om op elk moment tot de vervaldatum van de optie het gewenste aantal bushels sojabonen te kopen (of verkopen) tegen een specifieke prijs.

Met een calloptie kunt u op elk moment vóór de vervaldatum van de optie sojabonen kopen tegen de uitoefenprijs (strike). Een calloptie is pas winstgevend als de prijs van sojabonen hoger is dan de gekozen uitoefenprijs en de premiekosten.

Aan de andere kant kunt u met een putoptie op elk moment vóór de vervaldatum sojabonen verkopen tegen de uitoefenprijs. Een putoptie is pas winstgevend als de prijs van sojabonen lager daalt dan de gekozen uitoefenprijs en de premiekosten.

Handelen in soja-CFD's

Individuele speculanten en detailhandelaren handelen vaak op korte termijn in soja-CFD's. Met dit financiële instrument kunt u speculeren op de prijsbewegingen van futurescontracten voor sojabonen zonder de verplichting om de activa fysiek te ontvangen. Door Contracts for Differences op sojafutures te verhandelen, worden uw posities altijd contant afgewikkeld. De uiteindelijke winst of het verlies wordt vervolgens bepaald door het verschil tussen de prijs waartegen u de positie opent en de prijs waartegen u de positie sluit.

Handelen in aandelen gerelateerd aan sojabonen

Handelen in aandelen gerelateerd aan sojabonen Er zijn openbare landbouwbedrijven die direct en indirect betrokken zijn bij de consumptie en productie van sojabonen. De aandelenkoersen van deze bedrijven kunnen dus worden beïnvloed door schommelingen in de sojabonenprijzen. Daarom kunnen handelaren ook blootgesteld worden aan schommelingen in de sojaprijzen door te handelen in aandeel-CFD's* van openbare landbouwbedrijven zoals Corteva Inc (CTVA), Bayer AG (BAYN.DE) en de Mosaic Company (MOS).
*Beschikbaarheid onder voorbehoud van regelgeving.

Handelen in ETF's voor sojabonen

Een alternatieve manier om blootstelling te krijgen aan de prijsbewegingen van sojabonen is via soja-ETF's. Hoewel er exchange-traded funds (ETF's) voor de landbouw zijn met verschillende mates van blootstelling aan sojabonen, is het Teucrium Soybean Fund (SOYB) de enige ETF die uitsluitend in de sojamarkt belegt.

Inzicht in de financiële markten voor sojabonen

• Futuresmarkt voor sojabonen en contractspecificatie

  Om de prijs van sojabonen effectief te interpreteren, is het belangrijk om de contractspecificaties te bekijken die worden aangeboden door de Chicago Mercantile Exchange (CME), een toonaangevende financiële markt voor grondstoffen, waaronder sojabonen.

  De CME biedt blootstelling aan drie verschillende sojamarkten: sojabonen, sojameel en sojaolie. Specifiek voor sojabonen biedt CME echter standaard- en mini-futurescontracten voor sojabonen (voor kleinere investeerders). Ze zijn volledig elektronisch en worden verhandeld in de Chicago Board of Trade (CBOT) — een dochteronderneming van de CME Group.

  De specificaties voor de standaard- en mini-futurescontracten voor sojabonen zijn weergegeven in de onderstaande tabel.

Specificatie	Standaard futurescontract voor sojabonen	Mini-futurescontract voor sojabonen
Noteringssymbool	ZS	XK
Contractgrootte	5.000 bushels (36 ton)	1.000 bushels (27 ton)
Prijs per bushel	Amerikaanse cent per bushel	Amerikaanse cent per bushel
Noteringseenheid	$12,50 per notering	$1,25 per notering
Minimale noteringsgrootte	1/4 cent (0,0025) per bushel = $12,50	1/8 cent (0,00125) per bushel = $1,25
Vermenigvuldiging	50	10
Marge/onderhoud	$2.640/2.400	$528/480
Dagelijks limiet	85 cent per bushel ($4.250 per contract)	85 cent per bushel ($850 per contract)

Naast de Chicago Mercantile Exchange (CME) zijn er verschillende andere beurzen die de open en elektronische handel in sojafutures mogelijk maken. Dit zijn onder andere:

• De Braziliaanse Mercantile and Futures Exchange (BM&F) in Brazilië
• De Dalian Commodity Exchange (DCE) in China
• De Mercado a Termino de Buenos Aires (MatBA) in Argentinië
• De National Commodity and Derivatives Exchange (NCDEX) in India
• De Kansai Commodities Exchange (KANEX) en de Tokyo Grain Exchange (TGE) in Japan.

• CFD-markt en contractspecificatie voor sojabonen

  Veel CFD-effectenmakelaars bieden toegang tot de prijsbewegingen van futurescontracten voor sojabonen. Met deze contracten kunnen handelaren speculeren op de toekomstige prijs van sojabonen zonder de fysieke grondstof rechtstreeks te kopen of te verkopen. Met Plus500 kunt u Contracts for Diffences (CFD's) verhandelen op basis van futuresprijzen voor sojabonen op basis van de toonaangevende CME - CBOT-futuresmarkt.

  De specificatie voor soja-CFD's op het Plus500-platform is weergegeven in de onderstaande tabel.

Specificatie	Plus500 CFD-derivaat van sojabonen
Bedrag per eenheid	25 bushels
Noteringssymbool	Sojabonen (ZS)
Prijsofferte	USD (USD 0,01 per 25 bushels)
Noteringseenheid	0,0004 USD per bushel (0,01 USD/25 bushels)
Initiële marge	10,00%
Onderhoudsmarge	5,00%

Wat zijn de handelstijden van sojabonen?

De CBOT (CME Group) biedt verschillende handelssessies voor sojafutures en optiecontracten. Het is echter belangrijk om te weten dat deze sessietijden gedurende het jaar kunnen veranderen vanwege de zomertijd in Chicago en Londen, terwijl Singapore draait op Singapore Standard Time (UTC+8) zonder enige verandering in het jaar.

Handelsuren voor soja-CFD's

Voor particulieren die handelen in soja-CFD's blijft de markt toegankelijk buiten de uren van de futurecontractenbeurzen. Door de Plus500-app of het WebTrader-platform te gebruiken, kunnen handelaren van maandag tot en met vrijdag tussen 12.00 UTC en 15.45 UTC en van 16.30 tot 21.20 uur CFD's volgen en verhandelen.

* Houd er rekening mee dat de handelstijden en de keuze van de instrumenten afhankelijk zijn van de individuele aanbieders.

Zo kunt u de prijsbeweging van sojabonen controleren en volgen

U kunt de prijs van sojabonen live volgen via ons CFD-handelsplatform. Plus500 biedt het CFD-derivaat van CBOT sojafutures, met een noteringssymbool dat wordt weergegeven als sojabonen (ZS). Het platform biedt niet alleen de prijsbewegingen van sojabonen (ZS), maar ook waardevolle instrumenten voor het uitvoeren van technische en fundamentele analyses.

Met deze vier stappen kunt u de prijs van soja-CFD's live volgen:

1. Open een handelsaccount met Plus500
2. Log in op het handelsplatform van Plus500.
3. Typ 'soja' of 'sojabonen' in de zoekbalk om de soja-CFD's te vinden.
4. Selecteer 'sojabonen' en analyseer de prijsbewegingen op de live grafiek.

Als het verhandelen van CFD's uw interesse heeft gewekt, kunt u soja-CFD's verhandelen met Plus500.

Conclusie

Sojabonen zijn inheemse zaden van Oost-Aziatische oorsprong en spelen niet alleen een belangrijke rol in de voedselproductie of andere industriële toepassingen. Ze zijn ook enkele van de belangrijkste grondstoffen op de wereldwijde financiële markt en bieden handelaren en beleggers de mogelijkheid om hun portefeuilles te diversifiëren en mogelijk te profiteren van de landbouwsector.

Op basis van hun voorkeur kunnen handelaren en beleggers speculeren op de prijsbewegingen van sojabonen via futurescontracten, opties, CFD's of ETF's. Het is echter belangrijk dat u een duidelijk omschreven handels- en risicobeheerplan hebt opgesteld voordat u een van deze financiële instrumenten voor sojabonen gebruikt. U moet ook een goed begrip hebben van de risico's die gepaard gaan met CFD-handel.