De float: hoe het aantal beschikbare aandelen de handelsvolatiliteit en liquiditeit beïnvloedt

Het aantal vrij verhandelbare aandelen is een van de meest cruciale maar vaak over het hoofd geziene maatstaven in de analyse van aandelenmarkten. Hoewel beleggers zich vaak richten op aandelenkoersbewegingen en marktkapitalisatie, speelt de zogeheten 'float' (het aantal aandelen dat beschikbaar is voor openbare verhandeling) een belangrijke rol bij het bepalen van de liquiditeit van een aandeel, de volatiliteit en de algemene handelskenmerken. Inzicht in het aantal vrij verhandelbare aandelen is essentieel voor handelaren die weloverwogen beslissingen willen nemen over de grootte van hun posities, risicobeheer en wanneer ze moeten instappen. Dit artikel gaat in op de mechanismen achter het aantal vrij verhandelbare aandelen, de berekeningsmethoden en de implicaties voor marktdeelnemers.

TL;DR

• De 'float' verwijst naar de aandelen die beschikbaar zijn voor openbare verhandeling, met uitzondering van aanmerkelijke belangen en participaties met beperkte rechten
• Berekend door de niet vrij verhandelbare aandelen af te trekken van het totaal aantal uitstaande aandelen
• Aandelen met een lage float (meestal minder dan 10-20 miljoen aandelen) vertonen hogere volatiliteit en bredere spreads
• Aandelen met een hoge float bieden meer liquiditeit en prijsstabiliteit
• De float heeft directe invloed op spreads voor bieden en laten, prijsvorming en handelsdynamiek
• Veranderingen in de float ontstaan door aandeleninkoopprogramma's, secundair aanbod en transacties met aanmerkelijke belangen

Wat is het aantal vrij verhandelbare aandelen?

Het aantal vrij verhandelbare aandelen, ook wel de 'float' genoemd, vertegenwoordigt het totale aantal aandelen van een bedrijf waarin door het algemene beleggerspubliek gehandeld kan worden. In tegenstelling tot uitstaande aandelen, een term die verwijst naar alle uitgegeven aandelen, worden voor de float geen aandelen meegeteld die niet onmiddellijk kunnen worden verkocht. Voorbeelden hiervan zijn aanmerkelijke belangen die in het bezit zijn van oprichters, leidinggevenden, institutionele beleggers met lock-upovereenkomsten en aandelenplannen voor werknemers (ESOP's).

Bovendien geeft de floatberekening inzicht in 'het aantal bedrijfsaandelen dat beschikbaar is voor verhandeling op de openbare markt, nadat rekening is gehouden met aandelen die in het bezit zijn van andere partijen'. Dit onderscheid is cruciaal omdat gekeken wordt naar de werkelijke voorraad aandelen die op een willekeurig moment aan de marktvraag kan voldoen.

Van de float uitgesloten componenten

Verschillende categorieën participaties worden doorgaans uitgesloten bij de berekening van het aantal vrij verhandelbare aandelen:

• Beperkte aandelen: effecten met een lock-upperiode na de beursgang of beperkingen wegens mogelijke handel met voorkennis
• Aandelen in handen van bijzondere partijen: grote blokken aandelen in bezit van oprichters, leidinggevenden of strategische partners die langetermijnposities aanhouden
• Institutionele holdings: in sommige berekeningen worden aandelen in bezit van institutionele beleggers buiten beschouwing gelaten, met name wanneer ze in geconcentreerde posities worden aangehouden
• Ingekochte eigen aandelen: aandelen die door het bedrijf zijn ingekocht en in eigen bezit worden aangehouden

Het aantal vrij verhandelbare aandelen berekenen

De basisformule voor het berekenen van de float is eenvoudig:

Float = uitstaande aandelen, beperkte aandelen, aandelen in handen van bijzondere partijen

SoFi Technologies geeft een praktisch voorbeeld: "Als een bedrijf 100 miljoen uitstaande aandelen heeft en voor 15 miljoen daarvan geldt een lock-upperiode, dan zou de float van dit bedrijf 85 miljoen zijn."

Voor een uitgebreidere berekening die rekening houdt met institutioneel eigendom, wordt de formule uitgebreid tot:

Float = uitstaande aandelen, beperkte aandelen, aandelen in handen van institutionele partijen

Marktkapitalisatie van vrij verhandelbare aandelen

Naast eenvoudige aandelentellingen berekenen beleggers vaak de marktkapitalisatie van vrij verhandelbare aandelen. Dit geeft alleen de marktwaarde weer van aandelen die publiek verhandelbaar zijn. Volgens Investopedia wordt deze metriek berekend door 'het aantal vrij verhandelbare aandelen te nemen en te vermenigvuldigen met de aandelenkoers van een bedrijf'.

Belangrijke aandelenindexen, waaronder de S&P 500 en de FTSE 100, maken gebruik van free-floatmethodologie voor de weging van hun indexen in plaats van de totale marktkapitalisatie. Dit levert een nauwkeurigere weergave op van de marktwaarde waarin belegd kan worden.

Aandelen met een lage float of een hoge float

Aandelen met een lage float

Bij aandelen met een lage float zijn doorgaans minder dan 10-20 miljoen stukken beschikbaar voor openbare verhandeling (LuxAlgo). Deze effecten hebben verschillende onderscheidende kenmerken:

• Hogere volatiliteit: doordat het aantal beschikbare aandelen beperkt is, kunnen relatief kleine koop- of verkooporders buitenproportionele koersbewegingen veroorzaken. Zoals LuxAlgo opmerkt, hebben aandelen met een lage float 'vaak een hogere prijsvolatiliteit' vanwege de onbalans tussen vraag en aanbod.
• Grotere spreads tussen bieden en laten: de verminderde liquiditeit van aandelen met een lage float leidt tot grotere spreads tussen koop- en verkoopprijzen, waardoor de transactiekosten voor handelaren toenemen.
• Gevoeligheid voor short squeezes: wanneer er short wordt gegaan op een aanzienlijk deel van het aantal vrij verhandelbare aandelen, kan het afdekken van deze shortposities leiden tot explosieve prijsstijgingen. Het GameStop-scenario van 2021 is een goed voorbeeld van deze dynamiek.
• Beperkte institutionele participatie: veel institutionele beleggers vermijden aandelen met een lage float, omdat het moeilijk is om in en uit grote posities te stappen zonder de koersen te laten bewegen.

Aandelen met een hoge float

Bij aandelen met een hoge float daarentegen zijn aanzienlijk meer aandelen beschikbaar voor verhandeling. Ze vertonen daardoor ander marktgedrag:

• Prijsstabiliteit: het overvloedige aanbod van aandelen dempt de volatiliteit. LuxAlgo legt het als volgt uit: "Een hoge float leidt tot stabielere prijzen en smallere spreads tussen bied- en laatprijs."
• Verbeterde liquiditeit: handelaren kunnen grote orders uitvoeren met minimale marktimpact, wat efficiënte prijsvorming vergemakkelijkt.
• Institutionele voorkeur: grote vermogensbeheerders geven de voorkeur aan aandelen met een hoge float. Zo kunnen ze substantiële posities opbouwen zonder de marktprijzen significant te beïnvloeden.
• Lagere transactiekosten: smallere spreads verlagen de kosten voor het openen en sluiten van posities.

Wat verandert de float? 5 belangrijke beheersdaden

Het aantal aandelen dat beschikbaar is voor openbare verhandeling is niet statisch. Door verschillende bedrijfsacties en marktgebeurtenissen kan het aantal vrij verhandelbare aandelen veranderen:

Inkoop van eigen aandelen

Wanneer bedrijven hun eigen aandelen inkopen, wordt de float kleiner doordat deze aandelen als het ware uit omloop worden gehaald en als ingekochte eigen aandelen aangehouden.

Secundair aanbod

Nieuwe aandelenemissies om kapitaal aan te trekken vergroten de float doordat er extra aandelen op de markt gebracht worden. De belangen van bestaande aandeelhouders kunnen dan mogelijk verwateren, maar de liquiditeit wordt beter.

Verlopen lock-ups

Na beursgangen of overnametransacties worden aandelen van partijen zoals oprichters en leidinggevenden meestal pas verhandelbaar na afloop van bepaalde lock-upperiodes. Het aantal aandelen neemt dan toe en mogelijk ontstaat er verkoopdruk.

Aandelensplitsingen

Hoewel aandelensplitsingen het aantal aandelen proportioneel doen toenemen, veranderen ze niet per se het percentage vrij verhandelbare aandelen. Een splitsing kan een aandeel wel beter bereikbaar maken voor kleine beleggers.

Transacties met aanmerkelijke belangen

Wanneer directieleden of grootaandeelhouders delen van hun aandelenbezit verkopen, komen aandelen in omloop die eerst beperkt verhandelbaar waren.

Invloed op handel en liquiditeit

De omvang van de float is direct gekoppeld aan de handelskenmerken en het liquiditeitsprofiel van een aandeel. Volgens onderzoek van Centerpoint Securities hebben 'aandelen met een hogere float doorgaans een hogere liquiditeit en lagere volatiliteit' vanwege de grotere beschikbaarheid van aandelen.

Liquiditeitsoverwegingen

Aandelen met een hoge float hebben een superieure liquiditeit, waardoor handelaren:

• Grote orders kunnen uitvoeren met minimale slippage
• Snel posities kunnen innemen en verlaten
• Smallere spreads tussen bieden en laten kunnen krijgen
• Efficiëntere prijsvorming kunnen ervaren

Omgekeerd vormen aandelen met een lage float een liquiditeitsprobleem.

Implicaties voor volatiliteit

De 'minder verhandelbare aandelen' leiden over het algemeen tot versterkte koersbewegingen, omdat kleinere handelsvolumes een buitenmaats effect op de aandelenprijzen kunnen hebben. Deze volatiliteit creëert zowel kansen als risico's. Hoewel agressieve koersbewegingen aanzienlijke winsten op de korte termijn kunnen genereren, vergroten ze ook de neerwaartse blootstelling.

De float en beleggingsstrategie

Inzicht in de kenmerken van het aantal vrij verhandelbare aandelen moet de basis vormen voor beleggings- en handelsstrategieën:

Daghandel bij aandelen met een lage float

Actieve traders richten zich vaak op aandelen met een lage float voor intraday-handel, om te kunnen profiteren van snelle prijsbewegingen. SoFi Technologies waarschuwt echter dat, hoewel 'aandelen met een lage beurswaarde aantrekkelijk kunnen zijn voor daghandelaren vanwege hun potentieel voor snelle prijsveranderingen', ze 'verhoogde risico's met zich meebrengen, waaronder marktmanipulatie'.

Positie opbouwen op lange termijn

Institutionele beleggers en langetermijnbeleggers geven meestal de voorkeur aan aandelen met een hoge float. Zo kunnen ze geleidelijk posities opbouwen zonder substantiële impact op de markt.

Risicobeheer

Ongeacht de handelsperiode moeten analyses van het aantal vrij verhandelbare aandelen een rol spelen bij beslissingen over de grootte van posities. Aandelen met een lage float rechtvaardigen kleinere posities in verhouding tot de waarde van de portefeuille vanwege de hogere volatiliteit en verminderde liquiditeit, terwijl aandelen met een hoge float grotere posities mogelijk maken met een lager concentratierisico.

Float en uitstaande aandelen

Het is essentieel om onderscheid te maken tussen het aantal vrij verhandelbare aandelen en het aantal uitstaande aandelen, omdat deze statistieken verschillende analytische doeleinden dienen.

Uitstaande aandelen = alle uitgegeven aandelen, inclusief beperkte aandelen en aanmerkelijke belangen

Float = alleen aandelen die beschikbaar zijn openbare verhandeling

Dit onderscheid is belangrijk voor waarderingsdoeleinden. De totale marktkapitalisatie (aandelenprijs × uitstaande aandelen) vertegenwoordigt de theoretische waarde van het hele bedrijf, terwijl de marktkapitalisatie van de free float (aandelenprijs × float) de verhandelbare marktwaarde weergeeft.

Informatie over de float vinden

Beleggers hebben via meerdere bronnen toegang tot informatie over de float:

• Financiële websites: platforms zoals Yahoo Finance, Google Finance en Bloomberg bieden in overzichtsstatistieken van aandelen informatie over de float
• Bedrijfsrapportages: kwartaalverslagen (10-Q) en jaarverslagen (10-K) geven gedetailleerde informatie over het aantal aandelen, maar het aantal vrij verhandelbare aandelen moeten worden berekend
• Effectenplatforms: de meeste handelsplatforms tonen de float naast andere belangrijke statistieken
• Screeningtools: gespecialiseerde aandelenscreeners maken het mogelijk om te filteren op het aantal vrij verhandelbare aandelen om zo kansen met een lage of hoge float te identificeren

Conclusie

De float van aandelen is een fundamentele metriek die de handelsdynamiek, liquiditeitsprofielen en het prijsgedrag aanzienlijk beïnvloedt. Door het onderscheid te begrijpen tussen het totale aantal uitstaande aandelen en het aantal vrij verhandelbare aandelen, kunnen beleggers de volatiliteitskenmerken van een aandeel, de institutionele toegankelijkheid en de juiste omvang van posities beter beoordelen. Aandelen met een lage beurskoers bieden potentieel voor aanzienlijke winsten op de korte termijn, maar ze brengen ook verhoogde risico's met zich mee door de versterkte volatiliteit en verminderde liquiditeit. Aandelen met een hoge float bieden stabiliteit, kleinere spreads en institutionele deelname. Door floatanalyse te integreren in beleggingsbeslissingen verbeter je het risicobeheer en stem je de strategie af op de inherente handelskenmerken van een effect. Aangezien marktstructuren blijven evolueren, blijft het herkennen van de impact van de float op de dynamiek tussen vraag en aanbod essentieel voor goed geïnformeerde marktdeelname.